شماره راهنما :
KA-larch1605
نويسنده :
مهسا احمدي ملايري
عنوان :
شناسايي زمينه‌هاي تاريخي و الگوهاي معماري كارخانه‌هاي نساجي در دوره‌ي اول پهلوي يزد
عنوان به انگليسي :
Identificatio of historical backgrounds and architectural patterns of textile factories of the first Pahlavi period of Yazd
مقطع تحصيلي :
كارشناسي ارشد
استاد راهنما :
مهدي صادق احمدي/حميد رضا بيك زاده
موضوع ها :
معماري كارخانه
چكيده :
معماري صنعتي مفهومي است كه در پي انقلاب صنعتي و با ساخت كارخانه‌هاي مدرن از قرن 18 ميلادي بروز يافت. در ايران نيز با روي كار آمدن رضا شاه و ضرورت مدرن‌سازي شهرها و زندگي شهري، اين مفهوم به ادبيات معماري اين سرزمين وارد شد. در دوره‌ي پهلوي اول، با گرايش به ايجاد ابنيه‌ي صنعتي در شهرهاي مختلف ايران كارخانه‌هاي متعددي در جاي‌جاي كشور پديد آمدند. در شهر يزد نيز بناهاي مختلفي با كاربري‌هاي جديد و از جمله كاربري كارخانه‌اي و صنعتي شكل گرفتند. با توجه به زمينه‌هاي قبلي صنايع دستي و خانگي در حوزه‌ي نساجي و بافندگي، بخش قابل توجهي از بناهاي صنعتي و كارخانه‌اي ابتداي دوران معاصر، معطوف به صنايعي از اين دست و مشخصاً مرتبط با كارخانه‌هاي نساجي بودند. كارخانه‌هايي كه در دوره پهلوي اول يزد ساخته شدند الگوهاي فضاييِ نسبتا بي‌بديل را در معماري معاصر يزد رقم زدند. اين بناها هم از نظر نوع كاربري، هم از نظر فرم و شكل معماري و فضايي و هم از جهت نوع سيستم‌هاي سازه‌اي و ساختماني، در نوع خود از الگوهاي رايج معماري و ساختماني در آن زمان بسيار متفاوت بودند و از اين منظر، قابل تأملند. هرچند ردپاي آشكاري از هم‌پيوندي با الگوهاي معماري، فضايي و سازه‌اي آن دوران را نيز در خود نهفته دارند. نوع تلاش متوليان و معماران در جهت استقرار كاربري جديد (مجموعه‌ي صنعتي به شكل كارخانه‌هاي دوره‌ي معاصر)، آفرينش اشكال و فرم‌هاي معماري و فضايي متناسب با كاربري جديد و داراي مقياس وسيع و پاسخگو، ابداع و روزآمدسازي الگوهاي سازه‌اي و ساختماني و تلفيق آنها با پاره‌اي مصالح و شيوه‌هاي ساختماني جديد و مواردي از اين دست، زمينه‌هايي را تعريف مي‌كنند كه نيازمند پژوهش متمركز و مدوني است و مي‌تواند آموزه‌هاي نابي در نحوه‌ي مواجهه‌ي معماران سنتي با مسائل جديد در ابتداي دوره‌ي معاصر ايران را در بر داشته باشد.
با وجود اهميت تغييرات و دگرگوني‌هاي معماري دوره‌ي پهلوي اول و جايگاه آن در ورود معماري ايران به دوران معاصر و كاربري‌هاي جديدي كه در خلال آن پديد آمده‌اند، پژوهش‌هاي منسجم و مدون چنداني صورت نگرفته و همچنان اين زمينه و ضرورت وجود دارد كه انواع ابنيه و كاربري‌هاي جديد مورد مطالعه‌ي جدي قرار بگيرند. در رساله‌ي حاضر، به بررسي خاستگاه‌هاي تاريخي، اجتماعي و سياسي آن دوران در گرايش به ايجاد ابنيه‌ي صنعتي و كارخانه‌هاي جديد و همچنين بازشناسي الگوهاي معماري و سازه‌اي اين بناها پرداخته مي‌شود و تلاش خواهد داشت كه نسبت معماري و سازه‌اي كارخانه‌هاي نساجي دوره‌ي پهلوي اول يزد را با معماري سنتي آن دوران تبيين نموده و دگرگوني‌هاي رخ داده در اين حوزه را مورد بررسي و تحليل قرار دهد.
در همين راستا، پژوهش حاضر به مطالعه و تحليل كارخانه جنوب، كارخانه‌ي اقبال و كارخانه‌ي سعادت نساجان به عنوان اصلي‌ترين نمونه‌هاي موردي تحقيق مي‌پردازد و ويژگي‌هاي معماري و سازه‌اي اين بناها را معرفي و تبيين مي‌نمايد. همچنين در حاشيه‌ي اين نمونه‌ها، رساله‌ي حاضر در موارد مقتضي اشاراتي به ديگر نمونه‌هاي كارخانه‌هاي دوره‌ي پهلوي اول همچون كارخانه‌ي درخشان و ساير نمونه‌هاي مشابه نيز خواهد داشت.
تاريخ ثبت مدرك :
1402/07/30
وارد كننده اطلاعات :
سميرا سامعي
