اثربخشي آموزش تفكر انتقادي بر پيشرفت تحصيلي و مهارت هاي حل مسئله دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهرستان مهريز

چكيده :

اگر نوجوانان به «مهارت هاي حل مسئله» مجهز نباشند، قطعاً نمي توانند به خوبي و با سهولت چالش هاي اين دوران را پشت سر بگذارند، و عدم موفقيت در پيشرفت تحصيلي نيز مي تواند آينده زندگي تحصيلي و غيرتحصيلي آنها را تحت تاثير قرار دهد. اين پژوهش با هدف بررسي ميزان اثربخشي آموزش تفكر انتقادي بر مهارت هاي حل مسئله و پيشرفت تحصيلي دانش آموزان مقطع متوسطه اول انجام گرفت. روش انجام اين تحقيق، نيمه آزمايشي با طرح پيش آمون-پس آزمون با گروه كنترل بود. جامعه آماري كليه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهرستان مهريز بودند (1492 نفر) كه با نمونه گيري خوشه اي يك گروه 30 نفري انتخاب شدند (نمونه بر اساس معيارهاي ورود و خروج معادل سازي شدند) و به طور تصادفي در دو گروه 15 نفري آزمايش و كنترل گمارده شدند. ابتدا از هر دو گروه پيش آزمون گرفته شد، سپس پروتكل آموزش تفكر انتقادي (بر اساس پروتكل آموزش تفكر انتقادي (هالپرن ترجمه سيف، 1400 و آموزش مهارت‌هاي تفكر انتقادي (بيات و محمودي، 1395)) براي گروه آزمايش اجرا شد و پس از آن از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. ابزار گردآوري داده ها، «پرسشنامه حل مسئله توسط هپنر و پترسن (1982) و پرسشنامه استاندارد پيشرفت تحصيلي فام و تيلور (1994)» بود. داده هاي به دست آمده از طريق پرسشنامه در مرحله پيش آزمون و پس آزمون؛ با استفاده از نرم افزار تحليلي- كاربردي spss نسخه 24 مورد پردازش و تحليل قرار گرفت. تحليل كواريانس چند متغيري (مانكوا) نشان داد كه تقريبا 51 درصد تفاوت دو گروه آزمايش و كنترل در متغيرهاي وابسته مربوط به مداخله آزمايشي است و «دوره آموزش تفكر انتقادي» بر «مهارت هاي حل مسئله و پيشرفت تحصيلي دانش آموزان مقطع متوسطه اول» موثر بوده است. تحليل كواريانس تك متغيري نشان داد 6/21 درصد كواريانس نمرات پس آزمون متغير « پيشرفت تحصيلي دانش آموزان» و 3/42 درصد كواريانس نمرات پس آزمون متغير «مهارت هاي حل مسئله دانش آموزان» ناشي از تاثير «دوره آموزش تفكر انتقادي» است. بنابراين، پيشنهاد مي شود كه مراكز مشاوره تحصيلي و مدارس، براي ارتقاي سطح پيشرفت تحصيلي و مهارت هاي حل مسئله در دانش آموزان، از آموزش تفكر انتقادي استفاده نمايند.