چكيده :
اين تحقيق به منظور «واكاوي مؤلفه هاي مداراي اجتماعي در كـتاب هاي مـطالعات اجتمـاعي دوره ابتـدائي» انجام شد. روش پژوهش با تحليل محتواي كمي و كيفي انجام شد و جامعه آماري شامل تمامي كتاب هاي درسي مطالعات اجتماعي دوره ابتدائي از چهارم تا ششم در سال 1403-1402 بود. به بهره گيري از روش نمونه گيري هدفمند، نمونه آماري برابر با جامعه آماري در نظر گرفته شد و تمامي محتواي اين كتاب ها تحليل شد. واحد تحليل در تحقيق حاضر همه جملات و تمرينات و سوالات كتاب هاي درسي مطالعات اجتماعي بود. پس از تحليل كيفي و مقوله بندي مولفه هاي مداراي اجتماعي براساس "مدل كينگ" ، دو مولفه مداراي رفتاري و مدارا هويتي شناسايي شد كه به مداراي رفتاري بيش از مداراي هويتي و عقيدتي پرداخته شده بود. در كليه كتاب هاي درسي مطالعات اجتماعي دوره ابتدائي توجه بسيار ضعيفي به مولفه هويتي(4 مورد) و به مولفه عقيدتي پرداخته نشده بود. در راستاي واكاوي مولفه هاي مداراي رفتاري، مولفه روابط نيك با ديگران، يگانگي و انسجام اجتماعي، حفظ محيط زيست، انضباط و كنش متقابل، گفتگوي مسالمت آميز و احساس همدلي با ديگران شناسايي شدند. در بين مولفه هاي شناسايي شده در رابطه با مداراي رفتاري، بيشترين بسآمد به مقوله هاي اصلي يگانگي و انسجام (19 مورد) و حفظ محيط زيست (17 مورد)در كليه كتاب هاي مطالعات اجتماعي پايه چهارم تا ششم پرداخته شده بود. در مجموع پرداختن كتاب به مولفه هاي مداراي رفتاري در حد قابل توجهي بود (62 مورد).
